Het diploma van Frederike Meijboom

Op 29 oktober 1901 behaalde Frederike Meijboom eindelijk haar verpleegstersdiploma. Dat moet voor haar een enorme opluchting zijn geweest. Ze heeft haar opleidingsjaren als een ware hel ervaren.

Ze startte met de verpleegstersopleiding in 1897 in het Burgerziekenhuis in Amsterdam. Dat liep vrijwel meteen uit op een drama. Ze kon absoluut niet door een deur met directrice Cort van der Linden. Beide dames hadden de ene na de andere aanvaring.

Heftige conflicten

Mogelijk was de aanleiding voor deze ruzies het feit dat ze beiden uit de gegoede klasse kwamen, zij het dat directrice Cort van der Linden een trapje hoger was geboren dan Meijboom. Maar binnen de strikte hiërarchie van het ziekenhuis moest Frederike zich schikken naar de wensen en bevelen van haar meerdere, de directrice. Dat vond ze helemaal niets en dat liet ze ook duidelijk merken. Na een heftig conflict in december 1899 was de maat voor Frederike vol. Toen ze een week vrij had om thuis de kerstdagen door te brengen, liepen de spanningen daar hoog op. Haar vader en moeder probeerden haar tot bedaren te brengen, maar Frederike was diep beledigd. Ze weigerde haar verontschuldigingen aan de directrice aan te bieden en besloot ontslag te nemen. Eenmaal terug in het ziekenhuis na de feestdagen probeerde de directrice haar nog te paaien om te blijven, maar tevergeefs. Frederike  stuurde haar ontslagbrief in. Voor die tijd was dat voor een leerling-verpleegster een hele ongebruikelijke stap. Dat betekende namelijk dat je het als leerling wel kon vergeten om je opleiding in een ander ziekenhuis voort te zetten. Je stond voor altijd op een zwarte lijst. Maar niet Frederike!

Eindelijk gediplomeerd

Met behulp van haar vader, die militair arts was en die veel nuttige contacten had, kon ze haar opleiding voortzetten in het Gemeente Ziekenhuis in Den Haag. Daar moest ze wel een leerjaar over doen. Hoewel ze de sfeer in dit ziekenhuis stukken beter vond dan in Amsterdam, kreeg ze ook hier een aantal flinke conflicten die haar in de problemen brachten. Maar met Frederike Meijboom hoefde je geen loopje te nemen en dus mocht ze na veel vijven en zessen eindelijk op 29 oktober 1901 het verpleegstersexamen afleggen.

In vier stukken

Toen ik de archiefstukken van Frederike Meijboom aan het bestuderen was, had ik een heus ‘Eureka’ momentje toen ik haar diploma vond. Het lag wat weggefrommeld tussen een stapel papieren en het was in zeer slechte staat. Het leek wel of het in vier stukken was gescheurd en later weer aan elkaar geplakt, waarschijnlijk toen Frederike eind jaren ’60 haar persoonlijke archief afstond. Ik heb me wel eens afgevraagd of het diploma van zelf kapot is gegaan. Ik heb heel wat oude diploma’s door mijn handen laten gaan, maar dit heb ik nooit eerder gezien. Of zou Frederike het zelf uit wraak, boosheid of teleurstelling ooit in vier stukken hebben gescheurd? Hoe dan ook, het mag in ieder geval nooit gerestaureerd worden. Laten we vooral blijven fantaseren over wat er met dit diploma is gebeurd. Want dit is een stukje verpleegkundig erfgoed van de eerste orde!